نوار تیپ آبیاری چیست؟
نوار تیپ آبیاری قطره‌ای (Drip Tape) یکی از پرکاربردترین تجهیزات در سیستم‌های آبیاری نوین است که به منظور صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش بهره‌وری در کشاورزی استفاده می‌شود. این نوارها از جنس پلی‌اتیلن سبک ساخته شده‌اند و دارای قطره‌چکان‌هایی در فواصل مشخص هستند که آب را به صورت یکنواخت و قطره‌ای به ریشه گیاه می‌رسانند. در داخل نوار تیپ مسیرهایی به شکل زیگزاگ طراحی شده که به کاهش فشار آب و تنظیم میزان خروجی کمک می‌کنند. ضخامت کم، وزن سبک و نصب آسان از ویژگی‌های مهم این نوع نوارهاست. نوار تیپ به‌ویژه برای کشت‌های ردیفی مانند سبزیجات، ذرت، گوجه‌فرنگی، فلفل، و همچنین در گلخانه‌ها و مزارع فصلی کاربرد فراوان دارد. از مزایای نوار تیپ می‌توان به کاهش مصرف آب، کاهش رشد علف‌های هرز، توزیع یکنواخت آب و کود، و جلوگیری از فرسایش خاک اشاره کرد. همچنین این سیستم به دلیل هزینه پایین، انتخاب مناسبی برای کشاورزان در مناطق کم‌آب محسوب می‌شود. با مدیریت صحیح و استفاده از فیلتر مناسب، عمر مفید نوار تیپ افزایش می‌یابد و عملکرد مطلوبی در آبیاری محصولات کشاورزی خواهد داشت.
انواع نوار تیپ آبیاری قطره ای؟
انواع نوار تیپ‌های آبیاری قطره‌ای در محیط‌ها و شرایط مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند و بسته به نوع کشت، شرایط اقلیمی و نیاز آبی گیاهان، دارای تنوع بالایی هستند. از دیدگاه مجموعه کشت نو، این نوارها را می‌توان بر اساس ویژگی‌های فنی و کاربردی به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد که شامل جنس مواد اولیه، فاصله آبچکان‌ها (دریپرها)، نوع قطره‌چکان، دبی یا میزان آبدهی، و ضخامت نوار تیپ می‌باشد. هر یک از این عوامل نقش مهمی در عملکرد، دوام و کارایی سیستم آبیاری دارند و انتخاب صحیح آن‌ها می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در بهینه‌سازی مصرف آب و افزایش بهره‌وری در کشت‌های کشاورزی داشته باشد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.
نوار های آبیاری از نگاه جنس مواد اولیه :
نوار تیپ درجه یک
نوار تیپ درجه یک از مواد اولیه کاملاً نو و بدون هیچ‌گونه ناخالصی تولید می‌شود، که این ویژگی باعث افزایش کیفیت، دوام و یکنواختی عملکرد آن در طول زمان می‌گردد. این نوع نوار تیپ‌ها به‌دلیل ساختار مقاوم خود، قابلیت استفاده در شرایط خاص مانند نصب زیر نایلون را دارند و همچنین در مقایسه با نمونه‌های معمولی، فشار بالاتری را تحمل می‌کنند، که آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای کشت‌های فصلی و گلخانه‌ای تبدیل می‌سازد.
نوار تیپ گرانول یا درجه دو
نوار تیپ گرانول از مواد اولیه درجه دو تولید می‌شود و به همین دلیل، نسبت به نوار تیپ‌های ساخته‌شده از مواد نو، قیمت مناسب‌تری دارد. این نوع نوار تیپ برای کشت‌های فضای باز گزینه‌ای اقتصادی و قابل قبول به شمار می‌رود، اما به‌دلیل محدودیت در کیفیت و مقاومت، قابلیت استفاده در کشت‌های زیر نایلونی را ندارد. همچنین فشار کاری این نوع نوار تیپ پایین‌تر از مدل‌های درجه یک است و برای سیستم‌هایی که به تحمل فشار بالا نیاز دارند، توصیه نمی‌شود.
نوار های آبیاری از نگاه فاصله آبچکان ها (دریپر ها) :
نوار تیپ آبیاری 10 سانت
تیپ آبیاری ۱۰ سانت به نوعی از نوار آبیاری قطره‌ای گفته می‌شود که فاصله بین دو قطره‌چکان (دریپر) آن ۱۰ سانتی‌متر است. این نوع نوار آبیاری برای خاک‌هایی با قدرت جذب آب بالا، مانند خاک‌های ماسه‌ای، بسیار مناسب است. همچنین برای محصولاتی که به آبرسانی مداوم و حجیم نیاز دارند – مانند هندوانه – انتخابی کارآمد و مؤثر به شمار می‌رود. فواصل کم بین قطره‌چکان‌ها باعث می‌شود توزیع آب در سطح زمین یکنواخت‌تر بوده و ریشه گیاهان در تمامی نقاط به رطوبت کافی دسترسی داشته باشند.
نوار تیپ آبیاری 20 سانت
نوار آبیاری ۲۰ سانت یکی از پرکاربردترین و پرفروش‌ترین انواع نوار تیپ در بازار به شمار می‌رود. همان‌طور که از نام آن مشخص است، فاصله بین قطره‌چکان‌های این نوار ۲۰ سانتی‌متر است. دلیل محبوبیت بالای این نوع نوار، تطبیق‌پذیری آن با شرایط مختلف است؛ به‌طوری که می‌توان از آن به‌جای نوار تیپ‌های ۱۰ و ۳۰ سانت نیز استفاده کرد. نوار تیپ ۲۰ سانت در کشت‌های متنوعی از جمله صیفی‌جات و غلات کاربرد دارد و برای خاک‌هایی با قدرت جذب آب بالا و پایین، هر دو، مناسب است. با این حال، در صورت نیاز به آبرسانی شدید و مداوم، استفاده از نوار تیپ ۱۰ سانت توسط مجموعه ما توصیه می‌شود.
نوار تیپ آبیاری 30 سانت
نوار آبیاری ۳۰ سانت از جمله نوار تیپ‌های خاص به شمار می‌رود که بیشتر در خاک‌هایی با قدرت جذب بسیار پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این نوار، از ایجاد روان‌آب در سطح زمین جلوگیری می‌کند و به کنترل بهتر مصرف آب کمک می‌نماید. با این حال، به‌دلیل فاصله زیاد بین قطره‌چکان‌ها، نوار تیپ ۳۰ سانت دارای میزان آبدهی کمتری نسبت به مدل‌های ۱۰ و ۲۰ سانت است و به همین دلیل کاربرد محدودی دارد. این نوع نوار معمولاً در کشت محصولاتی که به آبرسانی زیاد نیاز ندارند، استفاده می‌شود و برای صیفی‌جات و محصولاتی با نیاز آبی بالا توصیه نمی‌گردد.
فشار استاندارد نوار تیپ آبیاری
فشار استاندارد برای عملکرد بهینه نوار تیپ حدود ۰.۵ بار است. البته اگر فشار در بازه‌ای بین ۰.۴ تا ۰.۶ بار نوسان داشته باشد، معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌شود. نوار تیپ‌های درجه‌یک که از مواد اولیه نو ساخته شده‌اند، می‌توانند فشارهای لحظه‌ای تا ۲ بار را نیز تحمل کنند.
با این حال، اگر فشار بالا به‌صورت مداوم در سیستم باقی بماند، ممکن است منجر به آسیب‌دیدگی نوار تیپ و سایر اجزای سیستم شود. زیرا دیگر اجزای مورد استفاده در سیستم آبیاری قطره‌ای مانند لوله نخدار، لوله تاشو، شیرآلات و اتصالات معمولاً برای تحمل حداکثر فشار ۲ بار طراحی شده‌اند. بنابراین، کنترل و پایش دقیق فشار برای حفظ سلامت کلی سیستم و افزایش طول عمر تجهیزات، ضروری است.
قیمت هر رول نوار تیپ بسته به عوامل مختلفی همچون وزن، ضخامت، کیفیت مواد اولیه و طول نوار متغیر است. به عنوان نمونه، یک رول نوار تیپ به طول ۱۰۰۰ متر، با وزن ۹ کیلوگرم و تولید شده از مواد نو، حدود ۸۲۰,۰۰۰ تومان قیمت دارد.
قیمت نوار تیپ ۱۰۰۰ متری در اصفهان بسته به وزن و نوع کاربرد آن متفاوت است. نوار تیپ با وزن ۹ کیلوگرم و تولید شده از مواد اولیه نو، حدود ۸۲۰,۰۰۰ تومان قیمت دارد. نوع دیگر با وزن ۸.۵ کیلوگرم حدود ۷۸۰,۰۰۰ تومان است و نوار تیپ ۱۰۰۰ متری مخصوص کشت روباز نیز با قیمت تقریبی ۷۱۰,۰۰۰ تومان عرضه می‌شود. قیمت‌ها ممکن است بسته به کیفیت، برند و شرایط بازار نوسان داشته باشند.
نوار تیپ ۴۰ سانتی به‌دلیل پایین بودن میزان آبدهی، بسیار کمیاب است و معمولاً توصیه نمی‌شود. به جای آن، استفاده از نوار تیپ با فاصله ۳۰ سانتی گزینه مناسب‌تری است. در بسیاری از موارد پیشنهاد می‌شود از نوار تیپ با فاصله ۲۰ سانتی استفاده شود تا پخش یکنواخت آب در سطح زمین انجام گرفته و آبیاری کامل و مؤثری صورت گیرد.