چگونه نوار تیپ کار میکند؟ بررسی ساختار و مکانیزم آبیاری قطره‌ای
نوار تیپ نوعی لوله باریک و منعطف از جنس پلی‌اتیلن است که برای سیستم‌های آبیاری قطره‌ای تحت فشار طراحی شده است. این نوارها به‌گونه‌ای ساخته می‌شوند که آب را به‌صورت دقیق، یکنواخت و کنترل‌شده به پای گیاه برسانند. ساختار داخلی نوار تیپ از چند بخش اصلی تشکیل شده است.
امروزه این نوار به دلیل مصرف بهینه آب و عملکرد مناسب، در اکثر مزارع مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به بحران کنونی آب در سراسر جهان و به‌ویژه در ایران، استفاده از روش‌های نوین آبیاری از جمله آبیاری قطره‌ای با نوار تیپ، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود. در ادامه به توضیح عملکرد و بخش‌های مختلف آن می‌پردازیم.
اجزای اصلی نوار تیپ
در ادامه، هر یک از بخش‌های اصلی نوار تیپ را به صورت مجزا مورد بررسی و توضیح قرار می‌دهیم.
نوار اصلی (بدنه پلی‌اتیلنی)
آب‌گیرها یا سوراخ‌های ورودی آب
مسیر زیکزاک کاهش فشار
قطره‌چکان‌ها (خروجی آب)
نوار اصلی (بدنه پلی‌اتیلنی) نوار آبیاری
بدنه نوار تیپ از پلی‌اتیلن سبک (LDPE) ساخته می‌شود که هم انعطاف‌پذیر است و هم در برابر فشار و شرایط محیطی مقاومت خوبی دارد. ضخامت بدنه معمولاً بین ۱۵۰ تا ۱۷۵ میکرون است و در برخی شرایط خاص تا ۲۰۰ میکرون نیز تولید می‌شود. قطر داخلی نوار تیپ معمولاً ۱۶ میلی‌متر است که امکان اتصال به شیرآلات و اتصالات مخصوص نوار تیپ را فراهم میکند.
آب‌گیرها یا سوراخ‌های ورودی آب نوار تیپ
در داخل نوار تیپ، چند سوراخ کوچک (معمولاً ۴ تا ۵ عدد) تعبیه شده است. این سوراخ‌ها آب را از بدنه نوار دریافت کرده و به مسیرهای مارپیچ یا زیگزاگی هدایت می‌کنند. طراحی این مسیرها باعث کاهش فشار آب و توزیع یکنواخت آن در طول نوار می‌شود.این سوراخ‌ها بسیار ریز هستند و در صورت عدم استفاده از سیستم فیلتراسیون مناسب، ذرات معلق موجود در آب می‌توانند باعث گرفتگی نوار تیپ شوند. بنابراین، نصب فیلتر قبل از ورود آب به نوار تیپ برای عملکرد بهینه و جلوگیری از انسداد ضروری است.
کانال‌های داخلی یا مسیرهای زیگزاگی نوار آبیاری
کانال‌های داخلی یا مسیرهای زیگزاگی در نوار تیپ وظیفه کاهش فشار آب را بر عهده دارند. به‌طور مثال، فشار داخل نوار تیپ معمولاً بین ۰.۴ تا ۰.۷ بار است. در صورت نبود این مسیرها، آب با شدت زیاد از کانال‌ها خارج می‌شد و دیگر آبیاری به‌صورت قطره‌ای انجام نمی‌گرفت، بلکه به نوعی شبیه آبیاری بارانی رخ می‌داد. وجود این مسیرها باعث کاهش فشار و ایجاد جریان یکنواخت و قطره‌ای آب می‌شود، که نتیجه آن آبیاری دقیق و کنترل‌شده پای گیاه است.
قطره‌چکان‌ها یا خروجی‌های آب نوار تیپ
قطره‌چکان‌ها که به نام دریپر نیز شناخته می‌شوند، خروجی‌های نهایی آب هستند که پس از کاهش فشار آب، آن را به‌صورت قطره‌ای و کنترل‌شده خارج می‌کنند. این خروجی‌ها معمولاً ۴ تا ۵ عدد در هر بخش نوار تیپ تعبیه شده‌اند. در نوارهای تیپ بغل دوخت و وسط دوخت، فاصله بین قطره‌چکان‌ها معمولاً ۱۰، ۲۰ یا ۳۰ سانتی‌متر است و با توجه به نوع محصول و نیاز خاک، انتخاب می‌شود.
